„Władca Pierścieni: Dwie wieże” – analiza obrazu i dźwięku wydania Ultra HD Blu-ray
Pod koniec grudnia 2020 roku zaprezentowaliśmy Wam analizę techniczną filmu „Władca Pierścieni: Drużyna Pierścienia” na nośniku 4K Ultra HD Blu-ray w wersji rozszerzonej, a dziś zapraszam na kolejną odsłonę artykułu, tym razem poświęconą ekranizacji drugiej części trylogii Tolkiena – „Dwie wieże” w reżyserii Petera Jacksona.
Przypomnijmy, iż nakładem dystrybutora Galapagos trylogia „Władca Pierścieni” trafiła na półki sklepowe 2 grudnia 2020 roku w postaci 9-płytowej edycji na nośnikach UHD, w skład której wchodzą wersje kinowe i rozszerzone wszystkich trzech filmów. Z zapowiedzi oddziału Warnera dowiadujemy się również, iż latem oraz jesienią przyszłego roku planowane są kolejne wydania UHD trylogii, tym razem z materiałami dodatkowymi oraz dołączonymi zremasterowanymi płytami na nośniku Blu-ray, których na próżno szukać w obecnie sprzedawanym zestawie.
Obraz:
Wersja rozszerzona filmu „Władca Pierścieni: Dwie wieże” w edycji UHD została zapisana na dwóch płytach BD-100 w rozdzielczości 2160p i w oryginalnych kinowych proporcjach obrazu 2,39:1.
Po dogłębnej analizie obrazu mogę śmiało stwierdzić, że film „Dwie wieże” na nośnikach UHD nie otrzymał nowego skanu, lecz powstał na bazie Digital Intermediate utworzonego w rozdzielczości 2K w 2002 roku. Obraz w nowej odsłonie z reguły jest jaśniejszy oraz po przeskalowaniu do rozdzielczości 4K został tu i ówdzie nieco wyostrzony, w związku z czym dla niewytrenowanego oka może sprawiać wrażenie bardziej szczegółowego. W praktyce jednak poprawa w tym aspekcie obrazu jest znikoma w stosunku do poprzednich wersji Blu-ray. W konsekwencji użycia nieco leciwych już źródeł filmu, obraz w kilkudziesięciu ujęciach cierpi na te same bolączki co wszystkie dotychczasowe wydania na niebieskim krążku, czyli wyraźne pogorszenie ostrości oraz rozmycie obrazu w ruchu. Z tą różnicą, że w edycji UHD zdecydowano się na redukcję artefaktów wytworzonych przez poruszające się obiekty na ekranie (kadr #21), często jednak kosztem niemal całkowitego odziarnienia obrazu. Omawiane problematyczne fragmenty można odnaleźć głównie w pierwszych dwóch godzinach trwania filmu, a najgorzej wśród nich wypadają niektóre sceny z udziałem Froda i Sama w górach skalistych (od 8. do 12. minuty) i na mokradłach, rozmowa Legolasa z Théodenem pod sam koniec rozdziału 34. oraz ujęcie z udziałem Éowiny z 76. minuty, chwilę po tym gdy wiatr zrywa chorągiew z masztu na dworze króla Rohanu (kadr #5).
Fragment obrazu z polskiej płyty 4K Ultra HD Blu-ray (w SDR) vs. ten sam fragment obrazu z polskiej płyty Blu-ray (podniesiony do rozdzielczości 3840 na 2160 pikseli).
W ogólnym rozrachunku druga część „Władcy Pierścieni” nieco zawodzi pod względem szczegółowości obrazu i bezdyskusyjnie można było lepiej wykorzystać możliwości formatu Ultra HD, na przykład poprzez powrót do negatywu 35 mm i wykonanie nowego skanu w rozdzielczości 4K ujęć pozbawionych efektów specjalnych, które stanowią większą część produkcji. Można było też uniknąć nadmiernej redukcji ziarna, czego niestety nie uczyniono. Tym niemniej przez ponad 90% czasu trwania obraz w edycji UHD można określić mianem zadowalającego, zwłaszcza w odniesieniu do planów bliskich, które w przeważającej części po dziś dzień sprawiają świetne wrażenie pod kątem oferowanej ostrości obrazu – szczególnie pozytywnie wyróżniają się ujęcia w Meduseld. Uzyskano także dobrą równowagę pomiędzy głębokimi czerniami, a widocznością detali w ciemnych partiach obrazu, co ma tym bardziej istotne znaczenie z uwagi na to, iż znaczna część produkcji rozgrywa się w mroku. Edycja UHD nieraz przy tym ukazuje więcej detali w cieniach w porównaniu do obrazu na niebieskim krążku, ale nie jest to aż tak duża różnica, jaką można zaobserwować w pierwszej części trylogii. Słowa pochwały należą się również za decyzję o podzieleniu blisko czterogodzinnej wersji rozszerzonej na dwie płyty, dzięki czemu otrzymaliśmy kompresję obrazu z uśrednioną przepływnością 60,1 Mb/s, często przy tym przekraczającą granicę 90 Mb/s w co bardziej skomplikowanych scenach dynamicznych. Na domiar tego w żadnym momencie trwania filmu nie doszukałem się jakichkolwiek niepożądanych anomalii typu makrobloki, kolorowe przebarwienia w sygnale chrominancji czy brak płynnych przejść tonalnych.
Podobnie jak w przypadku „Drużyny Pierścienia”, tak i tym razem to szeroka rozpiętość tonalna (w skrócie – HDR) oraz nowa korekcja barwna w największym stopniu odróżniają obraz od tego, jakim go pamiętamy z poprzednich wersji na nośnikach fizycznych, więc przyjrzyjmy się bliżej tym zagadnieniom.
HDR
„Władca Pierścieni: Dwie wieże” był masterowany na monitorze studyjnym Dolby Pulsar o jasności szczytowej 4000 nitów. Na płycie UHD otrzymujemy obraz w standardzie HDR10 i Dolby Vision oraz szeroką paletę barw DCI-P3. Metadane informują nas, że wartość najjaśniejszego piksela w całym filmie wynosi 827 nitów. W praktyce jasność wielokrotnie przekracza tę granicę, m.in. w blisko 1800-nitowej sekwencji Uruk-hai biegnącego z pochodnią, chwilę przed wysadzeniem przepustu w trakcie bitwy o Helmowy Jar. Realistyczne efekty świetlne odnajdziemy również w wielu innych fragmentach bitwy, najpierw w nocnej jej fazie z błyskawicami i dziesiątkami pochodni rozświetlającymi kadr obrazu, a później o świcie w chwili przybycia z odsieczą Gandalfa i Éomera skąpanych w promieniach wschodzącego słońca. Nie mniej interesująco wypada scena, gdy Gandalf Biały po raz pierwszy ukazuje się Aragornowi i jego towarzyszom w blasku ostrego światła.
Kadr z polskiej płyty 4K Ultra HD Blu-ray (w SDR) vs. ten sam kadr z polskiej płyty Blu-ray.
Wykres jasności szczytowej trybu HDR10 w edycji UHD
Szeroka rozpiętość tonalna to także sporo więcej detali w jasnych partiach obrazu, a ilość ujęć, które zyskały nowe życie, można liczyć w dziesiątkach, jeśli nie setkach – pod tym względem „Dwie wieże” na UHD wypadają jeszcze lepiej niż część pierwsza. Na szczególną uwagę zasługuje wygląd chmur w ujęciach krajobrazowych w Rohanie, które prezentują się nieporównywalnie lepiej w stosunku do obrazu o standardowej rozpiętości tonalnej na Blu-ray (kadr #4).
Kolory
Także drugą część trylogii „Władcy Pierścieni” poddano gruntownej przemianie kolorystycznej pod nadzorem Petera Jacksona. Zapomnijcie więc o przygaszonych i wypłowiałych barwach, które dotychczas dominowały w „Dwóch wieżach”. W edycji UHD kolory nie tylko są bardziej nasycone, ale także charakteryzują się większą naturalnością, co doskonale możemy dostrzec w wyglądzie nieba, roślinności oraz odcieniu skóry twarzy postaci, który w starszych wydaniach nierzadko wypada blado rodem z filmów o zombie, a innym razem z przesadną domieszką barwy żółtej, niebieskiej bądź zielonej. Z poważniejszych zmian kolorystycznych należy również wspomnieć o usunięciu niebieskiego zabarwienia w ujęciach wewnątrz wieży Sarumana (kadr #9). Ponadto kulminacyjne sceny bitewne rozgrywające się o wschodzie słońca w Isengardzie, Osgiliath i Helmowym Jarze otrzymały w nowej odsłonie ciepłą kolorystykę (kadr #20). Odnosząc się do Osgiliath, warto również napomknąć o pierścieniu w rękach Froda, którego intensywny złocisty kolor zdecydowanie korzystniej rzuca się teraz w oczy (kadr #3).
Wszystkie powyższe zmiany kolorystyczne oceniam na korzyść nowej wersji, zdaję sobie jednak sprawę, że osoby przyzwyczajone do wcześniejszego wyglądu filmu niekoniecznie podzielą mój entuzjazm w tej kwestii. Nie każdemu przypadnie do gustu również sposób potraktowania wydarzeń dziejących się poza teraźniejszą linią czasową, które w edycji UHD zdecydowanie mocniej odróżniają się od reszty filmu z niemal monochromatycznym kolorem, podbitym kontrastem oraz rozmazanymi brzegami obrazu. Chodzi konkretnie o końcową potyczkę Gandalfa z Balrogiem na szczycie gór, retrospekcję z udziałem Faramira, Denethora oraz Boromira niedługo przed wyruszeniem starszego z braci na naradę do Rivendell oraz wyobrażenia Elronda co do przyszłości, jaka czeka Arwenę u boku Aragorna (kadr #14) – łącznie jest to około 7 minut materiału. Przy okazji można tutaj zarzucić Peterowi Jacksonowi pewien brak konsekwencji, gdyż nie uległa zmianie retrospekcja z rozdziału 33., w której Aragorn otrzymuje od Arweny Gwiazdę Wieczorną.
Z innych wartych uwagi błędów w postprodukcji, które zostały poprawione w opisywanym wydaniu, należy wspomnieć o znikających konarach drzewa w ujęciu na bagnach z 43. minuty (kadr #10) oraz drganiach wieży strażniczej znajdującej się po lewej stronie ekranu w scenie Czarnej Bramy Mordoru (01:04:37). Co bardziej uważne osoby dostrzegą również, iż w wersji rozszerzonej na nośniku Blu-ray przez cały czas trwania filmu obecne są niewielkie pionowe czarne pasy po bokach obrazu – niedogodność ta została wyeliminowana w edycji UHD.
Porównanie obrazu Blu-ray vs Ultra HD (po kliknięciu w obrazek zostaniecie przeniesieni do porównywarki)
Wykres bitrate'u wideo na płycie Ultra HD Blu-ray
Dźwięk:
Na płycie UHD oryginalna angielska ścieżka dźwiękowa została bezstratnie zapisana w formacie Dolby Atmos. Polska wersja językowa występuje wyłącznie w postaci napisów, których tłumaczenie niczym się nie różni względem edycji Blu-ray. Podobnie jak w przypadku pierwszej części „Władcy Pierścieni”, także i tym razem o Atmosie nie sposób wypowiadać się inaczej niż w samych superlatywach. Nowy miks znacząco poprawia przestrzenność oraz lokalizację źródeł dźwięku i tym samym nieporównywalnie bardziej wciąga widza w atmosferę filmu. Fantastyczne efekty przestrzenne usłyszymy podczas bitwy o Helmowy Jar czy choćby w scenie z Nazgulem dosiadającym skrzydlatą bestię w trakcie przeprawy Froda i Sama przez Martwe Bagna oraz w późniejszej podobnej sekwencji w Osgiliath z jednoczesnym częstym wykorzystaniem głośników sufitowych. Efektów wysokościowych doświadczymy nie tylko w licznych scenach akcji, ale również w spokojniejszych fragmentach filmu, np. w postaci podmuchów wiatru dochodzących do słuchacza z różnych kierunków. Najciekawiej pod tym względem wypadają jednak odgłosy poruszających się Entów w lesie Fangorn.
Zgranie obrazu z dźwiękiem w Atmosie doprawdy stoi na dużo wyższym poziomie w porównaniu do ścieżki DTS-HD MA 6.1 obecnej na niebieskim krążku, co odczują także osoby dysponujące głośnikami w systemie 5.1 i 7.1 z częstszym użyciem efektów przód-tył. Dobrym tego przykładem niech będzie scena, gdy Aragorn w złości kopie hełm jednego z poległych orków w rozdziale dwunastym oraz śmierć Hámy podczas ataku wargów.
W „Dwóch wieżach” możemy usłyszeć zupełnie nowe, jak i dobrze nam znane motywy z pierwszej części, lecz często w zmienionych aranżacjach, dzięki czemu w żadnym momencie trwania filmu nie ma mowy o uczuciu monotonii. Oprawę muzyczną z „Drużyny Pierścienia” stawiam nieco wyżej w moim osobistym rankingu w stosunku do drugiej części, ale niczego tutaj nie mogę zarzucić Howardowi, wręcz przeciwnie – wciąż jest to najwyższa półka.
Analiza obrazu i dźwięku wydania 4K UHD przeprowadzona została na następującym sprzęcie: telewizorze LG OLED 65C7V, odtwarzaczu OPPO UDP-203, amplitunerze Denon AVR-X3400H i głośnikach B&W seria 600 5.1.2.
Zdjęcia wydania (po kliknięciu w obrazek możecie zobaczyć go w pełnej rozdzielczości)
Podstawowe informacje z raportu BDInfo:
Disc Title: The Lord of the Rings: The Two Towers (EXT.) PT. 1
Disc Size: 72,602,968,915 bytes
Length: 1:46:39.184 (h:m:s.ms)
Size: 70,767,261,696
Total Bitrate: 88.47 Mbps
VIDEO:
Codec Bitrate Description
----- ------- -----------
MPEG-H HEVC Video 64757 kbps 2160p / 23.976 fps / 16:9 / Main 10 @ Level 5.1 @ High / 10 bits / HDR10 / BT.2020
* MPEG-H HEVC Video 2098 kbps 1080p / 23.976 fps / 16:9 / Main 10 @ Level 5.1 @ High / 10 bits / Dolby Vision / BT.2020
AUDIO:
Codec Language Bitrate Description
----- -------- ------- -----------
Dolby TrueHD/Atmos Audio English 3537 kbps 7.1 / 48 kHz
SUBTITLES:
Codec Language Bitrate Description
----- -------- ------- -----------
Presentation Graphics Polish 19.623 kbps
Pełny raport BD-info dostępny jest pod odnośnikiem: „Władca Pierścieni: Dwie wieże” – raport BDInfo z płyty Ultra HD Blu-ray.
Specyfikacja:
|
Dystrybucja |
Galapagos |
|
Data wydania |
02.12.2020 |
|
Opakowanie |
Amaray |
|
Czas trwania [min.] |
236 |
|
Liczba nośników |
3 (1x wersja kinowa, 2x wersja rozszerzona) |
|
Obraz |
Aspect Ratio: 16:9 - 2.39:1 |
|
Dźwięk oryginalny |
Dolby Atmos angielski |
|
Polska wersja |
Napisy |
Kompletne informacje na temat wydania Ultra HD Blu-ray z filmem „Władca Pierścieni: Dwie wieże” znajdziecie na Filmoskopie.
Gdzie kupić wydanie trylogii „Władcy Pierścieni”:
zdj. Galapagos / Warner Bros.