Czwartek wieczorem w szkockim zamku w Balmoral zakończyły się bezprecedensowo długie, bowiem ponad siedemdziesięcioletnie, rządy Elżbiety II. Okres panowania królowej objął przełomowe zmiany społeczne, polityczne i obyczajowe – na obszarze Zjednoczonego Królestwa i całej reszty świata. Na przestrzeni lat zmieniał się też sposób portretowania jej w popkulturze. Poniżej wymieniamy kilka najbardziej charakterystycznych, ekranowych odzwierciedleń Elżbiety II.
Rolę najwyższego monarchy Wielkiej Brytanii, Elżbieta przejęła od ojca, Jerzego VI, gdy miała zaledwie 25 lat. Odchodząc w wieku lat 96, królowa była nie tylko najstarszym monarchą świata – w obliczu licznych prób zinterpretowania jej postaci na ekranie i na deskach teatru z powodzeniem można określić Elżbietę również bohaterką popkultury. Od sentymentalnych komedii romantycznych, przez skecze „Saturday Night Live” po celebrowane dramaty – królowa miała wiele twarzy w świecie kina i telewizji. Oto kilka tytułów, w których przedstawiono najciekawsze kreacje Elżbiety.
„Królowa”
Z największym sukcesem, w Elżbietę II wcieliła się oczywiście Helen Mirren. Co ciekawe, nim wzięła na siebie kreację ostatniej królowej Wielkiej Brytanii, aktorka przedstawiła się na ekranie dwie inne monarchinie. W 1994 roku przyjęła rolę Charlotty w dramacie „Szaleństwo króla Jerzego” poświęconym chorobie władającego w latach 1760-1820 Jerzego III. Nieco ponad dziesięć lat później, w miniserii HBO i brytyjskiego Channel 4, Mirren wcieliła się w Elżbietę I. Największy rozgłos przyniosła jej jednak dopiero kreacja Elżbiety II w biograficznym dramacie z 2006 roku. Produkcja w reżyserii Stephena Frearsa („Skandal w angielskim stylu”) otrzymała sześć nominacji do Oscara. Jedyna statuetka przyznana ostatecznie filmowi powędrowała właśnie do pierwszoplanowej gwiazdy. Pracę Mirren doceniła też sama królowa, zapraszając aktorkę na kolację w Pałacu Buckingham.
Dodajmy, że krótko po ogłoszeniu śmierci Elżbiety, Mirren zamieściła na swoim Instagramie wpis upamiętniający królową. Znajdziecie go poniżej.
„The Crown”
W popularnym serialu Netfliksa, który przez wzgląd na często niekorzystne portretowanie brytyjskich monarchów regularnie ściąga na siebie dezaprobatę rodziny królewskiej, rola Elżbiety II przypadła już trzem rożnym aktorkom. Pierwszą kreację stworzyła na potrzeby tej produkcji Claire Foy. Aktorka przedstawiała królową w dwóch pierwszych sezonach serialu. Za udział w produkcji otrzymała między innymi Złotego Globa i dwie statuetki Emmy. Jej następczynią w późniejszych sezonach została Olivia Colman. Aktorka przedstawiła Elżbietę od połowy lat sześćdziesiątych do początku siedemdziesiątych i – w ramach czwartego sezonu – pomiędzy 1979 i 1990 rokiem. Obie wysoko oceniane serie również w przypadku Colman skończyły się zarówno Złotym Globem, jak i nagrodą Emmy. Zadanie sportretowania Elżbiety w latach dziewięćdziesiątych ubiegłego wieku przypadło natomiast znanej z „Harry'ego Pottera” Imeldzie Stauton. Aktorka przedstawi interpretację królowej w zapowiedzianych dwóch finałowych sezonach. Premiery najbliższych odcinków „The Crown” należy spodziewać się w listopadzie tego roku. Dodajmy, że Netflix realizuje obecnie szósty sezon serialu, lecz przez wzgląd na okres żałoby po śmierci Elżbiety II prace zdjęciowe zostały na pewien czas wstrzymane. Szczegóły w tym miejscu.
„Randka z królową”
Życie brytyjskiej królowej zainspirowało bynajmniej nie tylko filmowe opowieści „na serio”, a również lżejsze produkcje – stworzone do konsumowania w charakterze weekendowego guilty pleasure. Mowa przede wszystkim o romantycznej komedii „Randka z królową”, którą w 2015 roku zaproponował widzom reżyser Julian Jarrold. Twórca znany z romantyzowania życiorysów postaci historycznych (nakręcił też „Zakochaną Jane”) przedstawił na ekranie młodą Elżbietę, wówczas jeszcze księżniczkę, w dobie zakończenia II wojny światowej. W filmie bohaterka usiłuje wymknąć się z Pałacu Buckingham i wraz z innymi Anglikami świętować kapitulację Niemców. W niesforną następczynię tronu wcieliła się Sarah Gadon, znana między innymi z „Castle Rock” i „Grace i Grace”. Na ekranie pojawili się też Rupert Everett i Emily Watson (jako królewska para) oraz Bel Powley (w roli Małgorzaty Windsor, czyli młodszej siostry Elżbiety).
„Simpsonowie”
W toku prawie trzydziestu sezonów, kultowy amerykański sitcom Matta Groeninga wielokrotnie nabijał się z rodziny królewskiej – między innymi księcia Harry'ego i księcia Karola. W jednym z odcinków „Simpsonów” sprzed ponad dziesięciu lat ujawniono, że brytyjscy monarchowie przyglądają się wybrykom mieszkańców miasteczka Springfield w ramach sekretnie filmowanego reality show. W odcinku „To Surveil With Love” serialowa Elżbieta II przyznaje wręcz, że nieszczególnie bystry, wieczny drugoklasista Ralph Wiggum przypomina jej o jej własnym synu. Z kolei początkiem lat dziewięćdziesiątych królowa zawitała do świata Simpsonów, chcąc przyznać tytuł rycerski klaunowi Krusty'emu.
Głosową kreację Elżbiety II pełniło w „Simpsonach” trzech różnych aktorów. Byli to kolejno: Tress MacNeille („Chip i Dale”), Eddie Izzard („Zostań przy mnie”) i Marcia Wallace znana w „Simpsonach” z roli Edny Krabappel.
„Jak zostać królem”
W filmie wyróżnionym dwanaście lat temu główną statuetką przyznawaną przez Akademię Filmową w roli młodziutkiej Elżbiety pojawiła się Freya Wilson. Jedenastoletnia w momencie kinowego debiutu „Jak zostać królem” aktorka pojawiła się od tej pory w filmowej adaptacji „Jane Eyre” Cary'ego Jojiego Fukunagi oraz serialu „Pan Selfridge”. W produkcji reżyserowanej przez Toma Hoopera („Koty”) Wilson wystąpiła obok Colina Firtha wcielającego się w Jerzego VI, bohatera zmuszonego do objęcia tronu po nieoczekiwanej abdykacji Edwarda VIII.
„Saturday Night Live”
W trwającym jeszcze od 1975 roku kultowym amerykańskim programie skeczowym królową Wielkiej Brytanii parodiowano wielokrotnie (w rolę Elżbiety wcielały się Jeannette Charles i Joan Cusack, a nawet Mike Myers i Jon Lovitz). Najpopularniejszą wersję parodii na żywo wypracował jednak komik Fred Armisen („Portlandia”), członek obsady „SNL” w latach 2002-2013. To jemu zawdzięczamy wizję królowej Elżbiety II posługującej się niewybrednym językiem i ostrym akcentem cockney. Kilka najlepszych skeczy z jego udziałem znajdziecie poniżej.
„Spencer”
Ostatnią (do tej pory) kinową interpretację Elżbiety II zobaczyliśmy przy okazji ubiegłorocznego dramatu w reżyserii Pabla Larraína. Choć jej bohaterka nie otrzymała w filmie zbyt wiele czasu ekranowego, aktorka Stella Gonet stworzyła w „Spencer” dosadną obecność, która wywarła znaczny wpływ na ton opowieści o końcówce życia księżnej Diany. Dodajmy, że Gonet ma w dorobku rolę w „The Crown”. W drugim sezonie serialu Netfliksa zagrała postać Margaret Lambert.
„Naga broń”, „W krzywym zwierciadle” i inne
Przez wzgląd na duże podobieństwo do Elżbiety, w rolę królowej przez ponad cztery dekady wcielała się Jeannette Charles. Brytyjska aktorka zaliczyła występ w filmach „Naga broń: Z akt Wydziału Specjalnego” (z Lesliem Nielsenem), „Nie wierzcie bliźniaczkom”, „Austin Powers i Złoty Członek”, „W krzywym zwierciadle: Europejskie wakacje” i wielu, wielu innych. Co ciekawe, choć Charles zdołała przekuć skojarzenia z wyglądem królowej w wieloletnią (jakkolwiek mocno ograniczoną) karierę aktorską, początki drogi w przemyśle filmowym były niełatwe – i to właśnie przez podobieństwo do brytyjskiej monarchini. Nie mogąc znaleźć ról, na pewien czas Charles zarzuciła nawet aktorstwo i przyjęła posadę sekretarki. Jej ścieżkę z powrotem na ekrany można opisać jako nieoczywistą. Otóż początkiem lat siedemdziesiątych Charles zleciła realizację swojego portretu, który zamierzała wręczyć swojemu mężowi w charakterze prezentu. Podczas wystawy zorganizowanej przez malarza w londyńskim Royal Academy of Arts obraz przedstawiający aktorkę został omyłkowo uznany za królewski portret. W konsekwencji brytyjskie media wkrótce wypromowały Charles jako swoistego sobowtóra Elżbiety, co z kolei pociągnęło za sobą uwagę filmowców. Z rolą królowej w filmach pełnometrażowych aktorka pożegnała się dopiero w 2002 roku.
Zdj. BBC / Ebury Press / Netflix / NBC / Paramount / FOX / Pathe