„Proceder” – recenzja filmu i wydania Blu-ray [opakowanie Elite]

W marcu swoją premierę miały wydania Blu-ray i DVD z filmem „Proceder” opartym na prawdziwej historii życia rapera Tomasza Chady. Jak produkcja wypadła na niebieskim krążku? Sprawdźcie naszą recenzję.

„Proceder” (2019), reż. Michał Węgrzyn

(dystrybucja w Polsce: Galapagos)

Film:

W trakcie niemiłosiernie wydłużonej sceny wieńczącej opowieść o Tomaszu Chadzie – w której nasz bohater zakrwawiony kona na ulicy – na ekranie pojawiają się opatrzone absurdalnie małą czcionką napisy. Kiedy przebrniemy już przez krótką notkę biograficzną, dowiadujemy się z nich, iż „Chada reprezentował nurt ulicznego rapu”. Co więcej, „tacy artyści od lat są ignorowani przez główny nurt polskiej opinii publicznej”. Wbrew temu, co o filmie myśleć mogą jego twórcy, twierdzący, że „najwyższy czas to zmienić”, reformy tego bądź co bądź wątpliwego stwierdzenia na horyzoncie raczej nie widać. Jeśli przyjąć, że szlachetne sentencje zamykające filmowy kalejdoskop przygód warszawskiego cwaniaka są prawdziwe, wyprodukowany przez braci Węgrzyn „Proceder” jest nie tylko ich zaprzeczeniem, lecz także zdecydowaną opozycją.

Reżyser Michał Węgrzyn wraz z kwartetem scenarzystów stworzyli bowiem film, w którym rap odgrywa najmniej istotną rolę. „Proceder” można postrzegać w kategoriach praktycznego instruktażu kradzieży samochodów, siermiężnej krytyki kapitalistycznego ustroju czy też wycinków z życia rozrabiaki w dresie. Broniony przez twórców rap autorstwa Chady jest tu zaledwie przerywnikiem, momentami wręcz nijak adekwatnym do tego, co dzieje się na ekranie. Priorytetowe są natomiast stosunki seksualne, ciosy zostawiające na ciele rapera siniaki i blizny, wciąganie koksu albo rabowanie aut. Wystarczyłoby dodać do tego relację z zanadto zamartwiającą się matką, epizod w więzieniu i wątek miłosny, aby zrelacjonować Wam film. Fabuła rozpościera się przecież na lata 1999-2018, lecz z dwóch dekad życia kinowego Chady zapamiętuje się mniej więcej tyle, co można zawrzeć w streszczeniu jednej szalonej imprezy. Jakkolwiek atrakcyjnie by to nie brzmiało, reżyser Michał wspólnie z bratem operatorem (Wojciech Węgrzyn) nie są, niestety, na tyle zdolnymi filmowcami, by pokazać to w sposób co najmniej interesujący.

„Proceder” jest obrazem poprowadzonym po prostu źle. Co druga scena woła o pomstę do nieba albo przynajmniej sprawniejszego reżysera. Są tu momenty, w których aktorzy bezowocnie miotają się po planie, a są też i takie, w których kamera robi to za nich. Mniejsza o to, że film jest zupełnie nieciekawy wizualnie, został on opowiedziany na tyle ciężką ręką, by zniechęcić do siebie już od samego początku. Wszystkie wady produkcji są do tego stopnia nieznośne, że przysłaniają wszelkie zalety, które „Proceder” mimo wszystko posiada. Największą z nich (dosłownie i w przenośni) jest odtwórca głównej postaci. Nieznany jeszcze szerszej publiczności Piotr Witkowski po transformacji w bykowatego i wyzywającego Chadę z pewnością zapewnił sobie dostęp do ciekawszych i, miejmy nadzieję, lepiej napisanych ról. Na tle kolegów po fachu młody aktor zdołał się wyróżnić, warto też dodać, że z nawiązką. Choć z drugiej strony, może i nietrudno wyeksponować swój talent, grając obok Małgorzaty Kożuchowskiej wcielającą się w gangsterkę w dresie.

Największą bolączką filmu jest to, że jego bohaterowie – oprócz tego, że banalni i jednowymiarowi – w ogóle się nie zmieniają. Pal licho charakteryzację i kostiumy reprezentantów mniej turystycznych dzielnic stołecznego miasta, zdjęte jak gdyby z bardziej zamożnych ziomali. Bardziej kłuje w oczy fakt, iż mimo upływu niespełna dwudziestu lat ci wciąż identyczni ludzie, są tak samo identyczni wewnątrz. Tym sposobem, jeśli matka głównego bohatera na początku filmu sklasyfikowana została jako osoba zatroskana, jej obecność w fabule sprowadzona zostanie tylko do wylewania łez. Jeśli najlepszy kumpel Chady spala z nim jointa w prologu, w końcowym akcie bynajmniej nie zabierze się za prawienie druhowi morałów o tym, że może by warto odstawić ten koks. Jak już możecie się domyślać, podobnie jest z samym protagonistą. Chciałoby się uwierzyć, że wszystkie mieszające mu w głowie przysłowiowe demony są wynikiem mniejszych lub większych wydarzeń fabularnych, lecz nie – ich istnienie z reguły podyktowane jest scenariuszowymi didaskaliami. Filmowy Chada to bohater skomplikowany tylko z założenia, który głębię swych poczynań utracił na poziomie scenariusza.

Polskie kino wciąż z niewielką odwagą zabiera się za kulturę czterech elementów. Oprócz szeregu dokumentów, jednego udanego filmu fabularnego, tematyka hip-hopu jest ciągle stosunkowo nieznana wśród naszych filmowców. Być może nadchodzące lata pokażą pewien przewrót w tej kwestii. Jakiś czas temu w sieci zadebiutował zwiastun „Skandalu. Ewenementu Molesty” – filmu dokumentalnego o jednej z najbardziej kultowych grup w polskim rapie. Sam Węgrzyn jest zaś w trakcie post-produkcji kolejnego projektu, tym razem tworzonego na podstawie powieści Kaliego. Jeśli jednak efekt końcowy będzie podobny, może lepiej, żeby rap pozostał na ulicy.

Obraz:

Jak już wspomniałem, „Proceder” wyjątkowo zróżnicowanym wizualnie filmem nie jest. Większość scen kolorystycznie współgra ze sobą, a jest to efektem braku jakichkolwiek prób upiększania nudnych i oklepanych ujęć. Najczęściej oglądamy scenerię warszawskich ulic, czy to skąpanych w mroku, czy rozświetlonych nieśmiałymi promieniami słońca. W innych przypadkach, gdy akcja rozgrywa się we wnętrzach, góruje wówczas odcień ciemnożółty (np. w scenach mających miejsce w domu) lub niebieski (miejsca osiedlowych posiadówek, garaż Łysej). Jakość obrazu z reguły jest nienaganna. Elementy znajdujące się na ekranie odznaczają się dobrą widocznością, zarówno w ujęciach jasnych, jak i ciemniejszych. Są jednak zauważalne niewielkie problemy z ostrością. W scenach nakręconych w planie pełnym poszczególne części ekranu mają tendencję do rozmywania się. Mimo wszystko efekt nie rzuca się w oczy i jeśli już ma miejsce, jego obecność nie bardzo przeszkadza w odbiorze filmu. Tym, co natomiast przeszkadza, jest nadmiernie eksploatowany zabieg rozmycia światła (popularny „lens flare”). Nie wiem, do jakiego stopnia był to podczas produkcji efekt pożądany, ale jego przesadzone użycie (widoczne niemal w każdej scenie) potrafi nie tylko zirytować, lecz czasem ograniczyć widoczność postaci w kadrze. Rzekomym powodem zatrudnienia braci Węgrzyn do pracy nad „Procederem” był oferowany przez nich krótki okres zdjęciowy. Być może w tym tkwi jeden z sekretów niewypału tej produkcji.

Wykres bitrate'u wideo na płycie Blu-ray

Poniżej prezentujemy wykresy bitrate'u video recenzowanej płyty Blu-ray, a dodatkowo także bitrate obrazu filmu „Proceder” dostępnego w bibliotece platformy Netflix w rozdzielczości 4K i Full HD. Pamiętajcie, że w przypadku filmu 4K został użyty inny kodek i aktualnie ze względu na epidemię koronawirusa serwisy streamingowe ograniczyły bitrate materiałów wideo (w przypadku Netfliksa bitrate wideo 4K spadł z ok. 15,25 Mbps do 7,62 Mbps), dlatego na wykresie prezentujemy dostępny obecnie obniżony bitrate.

Po kliknięciu w obrazek przejdziecie do narzędzia, w którym można wyłączyć wybrany wykres i sprawdzać bitrate w konkretnym miejscu.

Dźwięk:

Nawet jeśli nie trafiają do Was rymy Chady, film najlepiej ogląda się z głośnikami ustawionymi na full. Nagrana w DTS-HD Master Audio 5.1 ścieżka dźwiękowa odznacza się bardzo dobrą jakością dźwięku. Podobnie jest z również dostępną na krążku Dolby Digital 5.1, jednak to wcześniej wspomniany format jest tym docelowym. Dźwięk jest czysty i przyjemny, wszystko słychać jest bez najmniejszego problemu. Dialogi, tak samo jak i wszystkie rapowe kawałki pojawiające się w filmie, zostały nagrane wzorowo i właściwie trudno jest się do czegokolwiek przyczepić. Wyjątkowo rzadko zdarzają się momenty, gdy jakaś kwestia jest mniej słyszalna, a nawet w takim wypadku winę należałoby raczej zrzucić na zbyt niewyraźnie mówiącego aktora. Chadzie obrywa się w filmie sporo, możecie być pewni, że tych momentów nie przegapicie.

Materiały dodatkowe:

Tak jak informuje specyfikacja wydania, łączny czas trwania dostępnych na płycie dodatków wynosi około 2 godziny. To, co jednak na pudełku brzmi zachęcająco, w praktyce oznacza 1,5 godziny nic niewnoszącego materiału „making of” poprzeplatanego nieciekawymi wywiadami i klipami z zapisem prac nad poszczególnymi ujęciami. Rozmowy z twórcami filmu tym bardziej trudno uznać za interesujące, gdyż przepytywani postanowili prześcigać się w obsypywaniu Chady komplementami. Oprócz „behind the scenes” wśród dodatków odnajdziemy także 12 niewykorzystanych scen trwających łącznie niecałe 20 minut. Po lekturze recenzji filmu, zakładam, że domyślacie się, o czym i jak udane są to sceny. Jedyna różnica jest taka, że te jakimś trafem musiały uznać wyższość tych, które do gotowej produkcji ostatecznie się dostały.

Ogromną szkodą jest, że poza rozmową telefoniczną – w gruncie rzeczy jedynym wartościowym materiałem na płycie – nie znalazło się tu nic więcej, co dotyczyłoby bezpośrednio samego Chady. Nagrana między raperem a twórcami scenariusza rozmowa w swoich 11 minutach zdołała zawrzeć więcej treści, niż filmowi udało się w przeszło 2 godziny. Możemy z niej dowiedzieć się od samego Chady informacji na temat relacji z matką, muzyki, popularności, duchowości czy miłości. Z nagrania wyłania się człowiek świadomy swoich błędów, zmęczony żywotem dzielonym między odsiadką a szałem wolności. Zarówno w filmie, jak i materiałach dodatkowych otrzymaliśmy tego zdecydowanie za mało.

Opis i prezentacja wydania:

„Proceder” wydany został w typowym dla płyt Blu-ray opakowaniu typu elite. Przód zdobi znana polskim widzom grafika użyta przy okazji promocji filmu w obiegu kinowym. Bardzo powszechnemu jak na polskie warunki dystrybucyjne pomysłowi umieszczenia grupy postaci na białym tle daleko do dzieła sztuki. Mimo iż kolory użyte z przodu i z tyłu pudełka tworzą spójną całość, to całość prezentuje się mało estetycznie. Z drugiej strony opakowania znajduje się opis filmu, fotos oraz specyfikacja wydania.

Podstawowe informacje z raportu BDInfo:

Disc Title: PROCEDER
Disc Size: 48,529,171,906 bytes
Length: 2:18:33.333 (h:m:s.ms)
Size: 33,566,797,824 bytes
Total Bitrate: 32.30 Mbps

VIDEO:

Codec Bitrate Description
----- ------- -----------
MPEG-4 AVC Video 28000 kbps 1080p / 24 fps / 16:9 / High Profile 4.1

AUDIO:

Codec Language Bitrate Description
----- -------- ------- -----------
DTS-HD Master Audio Polish 1899 kbps 5.1 / 48 kHz / 1899 kbps / 16-bit (DTS Core: 5.1 / 48 kHz / 1509 kbps / 16-bit)
Dolby Digital Audio Polish 640 kbps 5.1 / 48 kHz / 640 kbps / DN -27dB

SUBTITLES:

Codec Language Bitrate Description
----- -------- ------- -----------
Presentation Graphics English 26.564 kbps
Presentation Graphics English 32.112 kbps

Pełny raport BD-info dostępny jest pod odnośnikiem: „Proceder” – raport BDInfo z płyty 2D.

Specyfikacja wydania

Dystrybucja	Galapagos
Data wydania	18.03.2020
Opakowanie	Elite
Czas trwania [min.]	139
Liczba nośników	1
Obraz	Aspect Ratio: 16:9 - 2.40:1
Dźwięk oryginalny	DTS-HD Master Audio 5.1 polski
Polska wersja	DTS-HD Master Audio 5.1

Podsumowanie:

Trudno jest mi komukolwiek polecić to wydanie. Fanów Chady skierowałbym raczej do Internetu, gdzie odnaleźć można wiele ciekawych materiałów związanych z jego osobą. Jeśli części z Was film przypadł do gustu, w tym wypadku – celem zaoszczędzenia pieniędzy – zalecałbym raczej kupno DVD. Alternatywą jest również Netflix, na którym „Proceder” w momencie pisania niniejszej recenzji również jest dostępny i to w rozdzielczości 4K. Opcją trzecią, zalecaną przeze mnie, jest omijanie tego tytułu szerokim łukiem.

Kompletne informacje na temat wydania Blu-ray z filmem „Proceder” znajdziecie na Filmoskopie.

Oceny przyznawane są w skali od 1 do 6.

Gdzie kupić?

• MediaMarkt  49,99 zł
• Gandalf 64,99 zł
• DVDmax.pl 69,10 zł
• BlueDvd 69,99 zł
• Merlin 71,96 zł
• Empik 79,99 zł

zdj. Galapagos