Na łamach portalu Filmozercy.com możecie przeczytać już artykuł o najlepszych według nas wydaniach filmów z bondowskiego cyklu na komercyjnych nośnikach. Dziś przyszła pora na szybki przewodnik po najbardziej interesujących wydawnictwach muzycznych (a jest ich na rynku zatrzęsienie). Zapraszamy do lektury naszej toplisty w ramach serii „James Bond jest wieczny”.
Bo kimże byłby agent Jej Królewskiej Mości bez nieśmiertelnego tematu („James Bond Theme”) skomponowanego przez Monty’ego Normana, a potem błyskotliwie zaaranżowanego przez legendarnego Johna Barry’ego tak, iż zna go (prawie) każdy? Brytyjski kompozytor, laureat pięciu Oscarów (m. in. „Pożegnanie z Afryką”, „Tańczący z wilkami”), do 1987 roku napisał samodzielnie partytury aż do jedenastu odsłon o przygodach szpiega z licencją na zabijanie (w „Doktorze No” odpowiadał za aranże, a kwestia autorstwa głównego motywu od lat budzi kontrowersje). To on ustalił muzyczne DNA serii, zarówno score’ów, jak i piosenek. Stworzył kanon (wzorzec), do którego każdy jego późniejszy następca – z lepszym lub gorszym skutkiem – musiał się odnieść. Bondowi nie odmówili George Martin (1x), Marvin Hamlisch (1x), Bill Conti (1x), Michael Kamen (1x), Eric Serra (1x), David Arnold (5x), Thomas Newman (2x) i Hans Zimmer (1x). Poniższe zestawienie przybliży, jakie wydania muzyki opatrzone logiem 007 wspomnianych artystów są godne polecenia. Albowiem ich dzieł możemy słuchać również poza ekranem – z płyt kompaktowych i winylowych.
001. Zremasterowane wydania CD soundtracków
W 2003 roku, tuż po zakończonym jubileuszu 40-lecia obecności cyklu na ekranach kin, pod szyldem wytwórni EMI i Capitol Records w Europie i USA trafiły do sprzedaży na płytach kompaktowych cyfrowo odświeżone edycje soundtracków (z obowiązkowymi piosenkami) z szesnastu produkcji z lat 1962-1995 [zabrakło jedynie „Licencji na zabijanie” (1989) Michaela Kamena]. Były to starannie przygotowane wydawnictwa w jednolitej szacie graficznej, zawierające wielostronicowe książeczki z obszernymi notkami (o każdej odsłonie i pochodzącej zeń partyturze) autorstwa Bonda... Jeffa Bonda, cenionego w branży amerykańskiego dziennikarza i krytyka muzycznego. Rozszerzenia o dodatkowe utwory nie doczekało się osiem albumów z następujących odcinków: „Doktor No” (1962), „Pozdrowienia z Rosji” (1963), „Człowiek ze złotym pistoletem” (1974), „Szpieg, który mnie kochał” (1977), „Moonraker” (1979), „Ośmiorniczka” (1983), „Zabójczy widok” (1985), „GoldenEye” (1995). Druga połowa krążków zyskała już bonusowe ścieżki w postaci nigdy wcześniej niepublikowanego materiału: „Goldfinger” (1964), „Operacja Piorun” (1965), „Żyje się tylko dwa razy” (1967), „W tajnej służbie Jej Królewskiej Mości” (1969), „Diamenty są wieczne” (1971), „Żyj i pozwól umrzeć” (1973), „Tylko dla twoich oczu” (1981), „W obliczu śmierci” (1987).
16 soundtracków z linii wydawniczej „JAMES BOND 007 REMASTERED” (EMI/Capitol Records, 2003)
A oto siedem soundtracków z powyższej linii wydawniczej, od których najlepiej rozpocząć przygodę z bondowską nutą: „Goldfinger”, „Operacja Piorun”, „W tajnej służbie Jej Królewskiej Mości”, „Diamenty są wieczne”, „Moonraker”, „Zabójczy widok”, „W obliczu śmierci”. Wszystkie pozycje skomponował maestro John Barry, a pogrubione tytuły to TOP 3 jego ilustracji do filmów o agencie 007.
TOP 3 bondowskich soundtracków z muzyką Johna Barry'ego (EMI/Capitol Records, 2003)
002. „Jutro nie umiera nigdy” – wydania DVD i Blu-ray
David Arnold w 1997 roku za sprawą ścieżki dźwiękowej do „Tomorrow Never Dies” z impetem wkroczył w muzyczny świat Bonda, błyskotliwie łącząc klasyczny styl Barry’ego z nowoczesnym wówczas elektronicznym brzmieniem. Wraz z kinową premierą 18. części nakładem wytwórni A&M Records (w Polsce był to nieistniejący już PolyGram) ukazał się oficjalny soundtrack, a na nim znalazło się raptem 40 minut score’u, i to wyłącznie z pierwszej połowy filmu. W 2000 roku pojawiło się na CD rozszerzenie z dodanymi 25 minutami. Płyta szybko się rozeszła i obecnie na portalach aukcyjnych osiąga zawrotne sumy. Toteż ciekawą i o wiele tańszą alternatywą będzie zaopatrzenie się w krążki DVD lub Blu-ray z filmem, na których odseparowano kompozycje Arnolda. Bonus o nazwie „Isolated Music Track” (w Dolby Digital 2.0 Surround) dostępny jest na następujących wydaniach: Special Edition (1DVD z 2000 i 2001 roku), Ultimate Edition (2DVD z 2006 roku) i Blu-ray (z 2012 roku oraz późniejsze wznowienia).
Polskie wydania DVD filmu „Jutro nie umiera nigdy” (1997) z odseparowaną muzyką Davida Arnolda: Special Edition DVD (dystr. Imperial, 2001) i Ultimate Edition 2DVD (dystr. Imperial, 2006)
Menu w wydaniach DVD filmu „Jutro nie umiera nigdy” – można wybrać opcję posłuchania muzyki Davida Arnolda („Isolated Music Track”): Special Edition DVD (2000, Region 2: Europa; dodatek IMT od 2:44) i Ultimate Edition 2DVD (2006, Region 2: Europa, dysk nr 1; dodatek IMT od 1:40 – w tle fragment utworu „Paris and Bond” z przepięknym tematem miłosnym)
003. Rozszerzone wydania soundtracków (2CD)
Dwie ostatnie odsłony z Pierce’em Brosnanem [„Świat to za mało” (1999) i „Śmierć nadejdzie jutro” (2002)] również doczekały się wydań CD z muzyką autora ilustracji do „Gwiezdnych wrót” i „Dnia Niepodległości”. O ile oficjalny soundtrack „The World Is Not Enough” od MCA Records spotkał się z dość ciepłym przyjęciem ze strony słuchaczy, tak podstawowy album „Die Another Day” (z tytułową piosenką Madonny) został mocno skrytykowany za fatalny dobór materiału. W 2017 roku błędy poprzednika (Warner Bros. Records) skorygowano w rozszerzonej, limitowanej do 5000 sztuk, dwupłytowej edycji od La-La Land Records. Ta sama wytwórnia fonograficzna rok później zrobiła fanom Bonda kolejną niespodziankę, wydając zremasterowany i uzupełniony o wcześniej nieobecne utwory score z 19. części w reżyserii Michaela Apteda w postaci dwudyskowego zestawu o nakładzie 5000 egzemplarzy.
Dwupłytowe, rozszerzone wydanie soundtracku „The World Is Not Enough” (La-La Land Records, 2018)
Owe kolekcjonerskie specjały charakteryzują się najwyższą jakością dźwięku, jaką ma do zaoferowania zwykła płyta CD. Ponadto posiadają dwudziestokilkustronicowe książeczki ozdobione licznymi fotosami i zapełnione obszernymi tekstami o muzyce wraz z wypowiedziami kompozytora Davida Arnolda. Wydawnictwa deluxe do tanich jednak nie należą i trzeba liczyć się z wydatkiem rzędu 30 dolarów za jeden soundtrack oraz doliczyć jeszcze niemałe koszty wysyłki z USA.
Dwupłytowe, rozszerzone wydanie soundtracku „Die Another Day” (La-La Land Records, 2017)
004. Winylowe wydania soundtracków
W 2012 roku udało mi się kupić na Empik.com nowego, podwójnego winyla soundtracku „Skyfall” (Sony Classical) za około 60 zł. I nie był to żaden promocyjny rzut ani błąd... cenowy błąd sklepu. Tyle bowiem kosztowały wtedy w Polsce (zresztą przez bardzo krótki okres) premierowe wydawnictwa na 12-calowych krążkach. Od tamtego momentu wiele się zmieniło, winylowy boom trwa w najlepsze i na razie nie widać na horyzoncie oznak świadczących o odwrocie od tegoż trendu. Toteż za świeżo wytłoczone albumy z muzyką filmową na LP trzeba dziś słono zapłacić (minimum 100-120 zł).
Wydanie LP soundtracku „Casino Royale” (Music On Vinyl, 2020)
Bondowskie nuty na analogowym nośniku wychodzą regularnie, nierzadko w pięknych wznowieniach dla kolekcjonerów, w ściśle limitowanych nakładach, maksymalnie do kilku tysięcy sztuk na cały świat (zatem są drogie). Takież rarytasy, dostępne także u nas, oferuje fanom agenta 007 i brzmienia z czarnej płyty np. wytwórnia Music On Vinyl z Holandii. W opisie pod zdjęciami znajdziecie linki do naszych recenzji soundtracków „Casino Royale” i „Skyfall”.
Wydanie LP soundtracku „Skyfall” (Music On Vinyl, 2018)
005. Single na CD i LP
Świetlane czasy singli kompaktowych minęły bezpowrotnie wraz z rozwojem i rosnącą popularnością muzycznych serwisów streamingowych takich jak Spotify. Jeszcze w latach 90. i na początku XX wieku, czyli wtedy kiedy w kinach święciły triumfy „Bondy” z Pierce'em Brosnanem, płyty CD z maksymalnie kilkoma utworami były nieodłączną częścią przemysłu fonograficznego oraz elementem promocyjnym samych filmów i pochodzących zeń soundtracków. Mini-albumów, na których oprócz głównych piosenek znalazły się także ich remixy i krótsze wersje radiowe, doczekały się wszystkie odsłony z przełomu stuleci, począwszy od „GoldenEye” z wielkim przebojem Tiny Turner, a skończywszy na odcinku „Śmierć nadejdzie jutro”. Owe srebrne krążki zostały wydane w dużych nakładach, toteż używane można obecnie kupić na portalach aukcyjnych już za kilka złotych. Na szczególną wzmiankę zasługuje maxi singiel „Die Another Day” z aż sześcioma wariantami utworu Madonny (łącznie 45 minut!).
Single CD z ery Pierce'a Brosnana: „GoldenEye” (EMI, 1995), „Tomorrow Never Dies” (A&M Records, 1997), „The World Is Not Enough” (MCA Records, 1999), „Die Another Day” (Warner Bros. Records, 2002)
W erze Daniela Craiga single wydawane na nośnikach z komercyjnego punktu widzenia szybko zaczęły ustępować miejsca coraz to prężniej rozrastającej się dystrybucji cyfrowej. Od premiery „Skyfall” koncerny muzyczne nastawiły się więc na segment kolekcjonerski, wprowadzając do sprzedaży edycje CD i winylowe z bondowskimi piosenkami i ich instrumentalnymi wersjami. Najciekawiej wypadł utwór „No Time To Die” bez wokalu Billie Eilish w orkiestrowej aranżacji Hansa Zimmera, najgorzej oscarowy „Writing's On The Wall” Sama Smitha, albowiem w drugiej ścieżce, pomimo prób wyciszenia, dalej słychać w tle jego śpiew.
Single z ery Daniela Craiga: LP i CD „Skyfall” (XL Recordings, 2012), CD „Writing's On The Wall” z filmu „Spectre” (Capitol Records, 2015)
006. „Nie czas umierać” – soundtrack CD w digipacku
Najnowsza pozycja w niniejszym zestawieniu to skomponowana przez Hansa Zimmera ścieżka dźwiękowa z „No Time To Die” – dwudziestej piątej części cyklu i zarazem pożegnalnego występu Daniela Craiga. To także jedyne na liście wydanie score'u w estetycznym kartoniku z plastikową tacką w czarnym kolorze (bardzo dobrze, że jest, bo płyta pozostanie bez rys). Wprowadzane do sprzedaży w takich opakowaniach albumy muzyczne (filmy zresztą też, choć już nie tak intensywnie, jak dawniej, głównie w okresie rozkwitu kolekcjonerskich edycji DVD) mają tyleż samo zwolenników, co przeciwników. Ci drudzy będą utyskiwać z powodu obecności digipacka na półce – niepasującego wyglądem do reszty zbiorów i stojącego obok soundtracku „Spectre”, także wydanego przez label Decca Records, lecz w pudełku typu jewel case.
Soundtrack CD „No Time To Die” (Decca Records/Universal Music Polska, 2021)
007. Japońskie wydania CD
Edycje CD z Kraju Kwitnącej Wiśni są dla pewnej części kolekcjonerów płyt łakomym kąskiem głównie z dwóch powodów. Po pierwsze, mogą zawierać bonusowe utwory nieobecne w europejskich i amerykańskich odpowiednikach. Jest to właśnie przypadek japońskiego krążka „Skyfall” z muzyką Thomasa Newmana, na którym znalazła się dodatkowa ścieżka „Old Dog, New Tricks” (numer 31 na trackliście). Po drugie, sporo albumów czasami tylko tam ukazuje się na tłoczonych kompaktach (nie zaś na CD-R, jak np. w USA, UE i UK). Taki też zaszczyt spotkał singiel „No Time To Die” Billie Eilish. Niestety, za tzw. „japończyki”, ze sztywno ustalonymi cenami nieulegającymi obniżce, musimy zapłacić – pomijając koszty wysyłki – prawie dwukrotnie więcej niż za nasze wydania.
Japońskie wydania CD: soundtrack „Skyfall” (Sony Classical/Sony Music Japan, 2012) i singiel „No Time To Die” (Interscope Records/Universal Music LLC, 2020)
Tylko dla twoich oczu (i uszu) – składanki z piosenkami
Od filmu „Świat to za mało” z 1999 roku kompilacje bondowskich przebojów regularnie wychodziły wraz z kinowymi premierami kolejnych odsłon (wyjątkiem było „Casino Royale”). Z natłoku wydawnictw warto wyróżnić dwa najbardziej kompletne:
1) „Best of Bond... James Bond: 50 Years – 50 Tracks” (2012) – dwupłytowy album z okazji 50-lecia istnienia cyklu. Na pierwszym dysku zebrano 23 utwory (dwa instrumentalne: „James Bond Theme” i „On Her Majesty's Secret Service” oraz 21 głównych piosenek: od „From Russia With Love” z „Pozdrowień z Rosji” do „Another Way To Die” z „Quantum of Solace”), a na drugim – 27 (np. piosenki z napisów końcowych, najpopularniejsze utwory instrumentalne Johna Barry'ego i Davida Arnolda).
Składanka 2CD „Best of Bond... James Bond: 50 Years – 50 Tracks” (EMI/Capitol Records, 2012)
2) „The Best of Bond... James Bond” (2021) – najnowszy, także dwupłytowy album zawiera 26 utworów (w tym 24 piosenki) z wszystkich 25 oficjalnych filmów wytwórni EON o przygodach agenta 007 [od „Doktora No” (1962) do „Nie czas umierać” (2021)].
Składanka 2CD „The Best of Bond... James Bond” (Universal Music Enterprises (UMe)/Universal Music Polska, 2021)
Osoby szukające mocniejszych wrażeń i brzmień powinny zainteresować się krążkiem „Shaken And Stirred” (1997) Davida Arnolda z nietuzinkowymi coverami bondowskich szlagierów. Pośrednio to właśnie dzięki niemu kompozytor został zatrudniony w celu stworzenia muzyki do „Jutro nie umiera nigdy”, albowiem nowe interpretacje spodobały się Johnowi Barry'emu, który polecił producentom „Bondów” – Michaelowi G. Wilsonowi i Barbarze Broccoli – młodszego kolegę po fachu.
Album CD „Shaken And Stirred: The David Arnold James Bond Project” (Warner Music UK, 1997)
zdjęcie główne: EON Productions / MGM [kadr z filmu „GoldenEye" (1995)] / zdjęcia własne – Filmozercy.com / zdj. La-La Land Records / Music On Vinyl / Universal Music Enterprises (UMe) / Universal Music Polska / źródło: YouTube (kanał James Bond on DVD)